De no-regret rekentool gebruikt

Met deze nieuwe tool (2017) krijg je een indruk van de hoeveelheid benodigde warmte van je huis bij de gewenste temperatuur. Je ziet ook waar relatief de grootste warmtelekken zitten. De tool doet suggesties ter verbetering.
Niet heel eenvoudig om in te vullen. Eddy van Haren gebruikte de tool voor mijn huis en ook hier wilde ik zelf ontdekken hoe het precies zit.

Je vindt de tool op https://www.energielinq.nl/document/handleiding-no-regret-rekentool/.  Het is gemaakt in Excel. Je kan 5 rekenvarianten opnemen. Bijvoorbeeld huis bij aankoop, huis na maatregel a,b,c; huis na maatregel d,e,f. etc.

Bij aankoop in 2007 had mijn huis nog een raam met enkel glas aan de zuidkant, verder dubbel glas; overal slecht isolerende aluminium kozijnen. Ik was benieuwd naar de effecten van de maatregelen door de jaren heen en vulde 3 varianten in.

De 3 varianten

2007: Ik vond naderhand mijn verbruik nog terug.
Mocht je die gegevens kwijt zijn, gebruik dan bijvoorbeeld het verbruik zoals gesuggereerd op deze website https://www.energieleveranciers.nl/gemiddeld-energieverbruik.

2014: in deze periode nam ik zelf al een flink aantal losse maatregelen:

  • 2009: enkel glas woonkamer-zuid vervangen door dubbelglas en 10 zonnepanelen op dak; rolluiken
  • 2010: tonzonfolie in kruipruimte;
  • 2011: spouwmuurisolatie en 3vlaks glas Internorm en voordeur
  • 2012: isolatie en groendak

2015-2016: werkzaamheden gecoördineerd door Eddy van Haren van Energie Prestatie Loket en Vaklieden 50plus

  • Buitenisolatie
  • Binnenisolatie
  • Vloerisolatie en plafondisolatie kelder
  • Voordeur naar voren verplaatst
  • Kierdichting kozijnen
  • Nieuwe rolluiken
    [collapse]
1. Eigenschappen woning

Hieronder een printscreen van het bovenste deel van het invulsheet. Je begint met invullen van de linkerkolom, die de beginsituatie anageeft. Alle gegevens worden automatisch overgenomen naar de 2e kolom. Deze gegevens in de 2e kolom ga je soms overschrijven. Mocht je het huis kleiner of groter gemaakt hebben, dan geef je dat hier aan. En ook als je opeens een andere temperatuur kiest, of vaker thuis bent of juist vaker van huis bent.
In mijn geval is hier niets veranderd. Temperatuur 19 graden en 90 procent van de tijd thuis. Hierbij wordt eigenlijk alleen de woonkamer verwarmd, dus vulde ik in dat 35 procent van de woning verwarmd wordt. Onderaan het sheet voegde ik extra regels toe met toelichting.

[collapse]
2. Eigenschappen casco

Bij het volgende deel gaat het om de eigenschappen van het casco. Hier kan je allerlei isolatie maatregelen kwijt. Dakisolatie, vloerisolatie, spouwmuurisolatie, en beglazing en kozijnen van ramen en buitendeuren. r en u waardes vind je onder andere hier
De waardes van de middelste kolom tonen zich afgerond, maar dat maakt niet uit voor de berekeningen. Die gaan wel met de decimale getallen.

Het gaat hierbij echt om de buitenkant: dak, vloer en muren. Je moet hierbij de binnenmaten gebruiken. Gebruik bijvoorbeeld de maten zoals opgegeven door de makelaar of meet zelf aan de binnenkant.

[collapse]
3. Infiltratie en ventilatie

Tot 2015 moest ik zelf in de gaten houden bijtijds een raam open te zetten en deed dat weinig. Vanaf 2015/2016 gebeurt het automatisch. In de woonkamer met een WTW, in de badkamer mechanisch. De WTW heeft rendement van 88 procent; die in de badkamer heeft 0 procent. Maar werkt alleen ‘s nachts. Overdag doe ik in het koudere jaargetijde het rooster in slaapkamer en keuken dicht.
We hebben gekozen voor een gemiddelde van 75 procent. Mocht het echte energieverbruik groter of kleiner zijn, dan berekend door de rekentool, dan kan dit een oorzaak zijn. Zie onderaan een lijstje van nog meer oorzaken die een afwijking kunnen veroorzaken.

[collapse]
4. Tapwater

Tot 2015 werd het verwarmd door de cv ketel, vanaf 2015-2016 door een electrische boiler.

[collapse]
5. Verwarming

Van 10 procent gas naar 100 procent electrisch.Er is geen sprake van secundaire opwekker.
Als rendement hebben we ingevuld 1,35. Dat is hoog!
Het gaat om de verwarming met infraroodpanelen, die alleen aanslaan bij detectie (in de woonkamer) en verder automatisch verwarmen tot een minimale temperatuur van 15 graden in de rest van het huis.
Ook dit kan een te hoge of te lage inschatting zijn.

[collapse]
6. Zoninstraling

Dit gaat onder andere over ZTA waardes, zie uitlegandere site met g-waardes voor glas, en nog een met weer iets andere waardes

Hoe hoger de ZTA hoe meer zontoetreding in de winter (gunstig), maar ook in de zomer (ongunstig, koeling nodig door zonwering bij voorkeur aan de buitenzijde van het gebouw). De relatief iets lagere ZTA waarde van het dubbele glas in de woonkamer (zuidkant) is dus eigenlijk wel handig.
Ik heb wel veel last van de hitte van de zon in de zomer; ik doe geregeld de rolluiken dicht. Dat helpt enorm.

[collapse]
7. Koken

Het gaat om de energiebron en of je intensiteit van koken, laag, gemiddeld of hoog is.

[collapse]
8. Electrische apparaten en hulpenergie

Ik heb voor het gemak de apparaten identiek gehouden, behalve de electrische fiets. Deze is er bij gekomen in 2015.
De rekentool vult de zogenaamde “hulpenergie” automatisch voor je in. Dit betreft de al genoemde apparaten voor ventilatie en verwarming (wtw, badkamerventilator, en infrarood panelen). Ook het verbruik voor verwarmen tapwater wordt automatisch berekend (boiler in mijn geval).

 

Het levert een negatief totaal op voor 2015-2016.
Dit veld bevat deze formule: =SOM(O166;O146:O148;N150;N152;O151)-(Resultaten!S18+Resultaten!S19)
Oftewel: de som van jaarlijks energieverbruik van:
O166: overige apparaten: 1032
O146: vaatwasser: 0
O148: droger: 0
N150: verlichting: 100
N152: overige hulpenergie: 0
O151: koken: 57

Het veld Totaal krijgt de waarde -261 = (1189 – ? + ?)
Vervolgens wordt er nog een getal afgetrokken en één bijgeteld.
Helaas is het werkblad Resultaten verborgen.
Met wat uitproberen ontdekt, dat de lengte van de douchebeurten van invloed is. Hoe lange de douchebeurt, hoe meer negatief het Totaal. Alsof langer douchen betekent: minder energieverbruik. Dat lijkt vreemd.
Maar: hoe meer energieverbruik bij de apparaten, hoe positiever het Totaal.
en: hoe efficienter de electrische verwarming, hoe positiever het Totaal. Dat is ook raar.
Ik heb de vraag voorgelegd aan de makers van de rekentool; hoop dit snel te kunnen ophelderen.
Voor de resultaten maakt het niet uit. Die zijn prima te begrijpen!

[collapse]
9. Zonnepanelen

NB: Het grijze vakje onderaan blijft leeg. Vul het niet handmatig in. Bij resultaten blijkt de opbrengst van de zonnepanelen wel degelijk goed weergegeven.

 

[collapse]
Resultaten energiegebruik

De waarde onder Verwarming geeft aan hoeveel energie in kWh het kost om 1 m² te verwarmen, per jaar. Voor een nieuwbouw passiefhuis ligt de waarde op 15; voor een gerenoveerd passiefhuis op 25. Ik zit daar ruim onder met 8,1.

Dat is best bijzonder. Kijk even mee naar de verdeling van electragebruik.
Mijn echte verbruik in 2007 bedroeg 1679 kWh.
Het zou volgens de rekentool 1089 kWh moeten zijn gegeven mijn opgave aan apparaten en stroomverbruik. Dat zat hem mogelijk in verkeerd afgestelde thermostaten, waardoor het huis onnodig werd verwarmd. Dat ontdekte ik later. Een mogelijk onzuinige koelkast, dat soort dingen.

Mijn laatste energieverbruik (1 sept. 2017) bedraagt 2990 kWh per jaar.
Dit komt wel overeen met de berekening:
gebruikte electricitieit: 1568 : berekend uit: opbrengst zonnepanelen: 1890
minus energieverbruik door verwarming, tapwater, ventilatie, hulpenergie, koken en apparaten. De som van de laatste: 838+796+450+185+1189 = 3458 kWh.

Dat komt waarschijnlijk goed in de buurt van mijn werkelijke energie kosten. Deze weet ik pas echt op 1 november, omdat ik toen van het gas afging. Periode 1 sept. 2016 – 1 sept. 2017: verbruik 3000 kWh. Met als aantekening dus dat ik in de periode 1 sept. 2016 tot 1 november 2016 met gas verwarmde en op gas kookte. Op 1 november zal ik deze tekst aanpassen met het werkelijke verbruik.

De rekentool maakt ook nog een plaatje van de verdeling. Kijk niet naar de 2 rechter balken, dat zij automatisch gegenereerde varianten, waar ik niets mee deed. Het gaat om de eerste 4 en dan eigenlijk vooral om de ingekleurde balken. Je ziet een duidelijke verbetering; er is telkens minder energie per m² nodig. De zonnepanelen dekken bijna alle kosten. Anno 7 november 2017 dekken de panelen 68 procent van de electrakosten. 

[collapse]
Resultaten warmtebalans

Uit de handleiding de rekentool:
De warmtebalans geeft de verschillende warmtestromen weer. Deze stromen zijn in
balans, dat wil zeggen dat er net zoveel warmte de woning in gaat (winst), als dat er
verloren gaat (verlies). Dit is noodzakelijk, anders zou de temperatuur in de woning toe of
afnemen.

De twee staatjes hieronder:
In de bovenste tabel (Warmtebalans in kWh/m²/jaar staat is anno 2017 bijna sprake van balans: er is slechts een kleine netto warmtevraag (8,1). Zeker vergeleken met 2007.
Je ziet hierop ook waar het grootste warmteverlies zit: in de ramen. In de winter ‘s nachts kan ik dit beperken door de rolluiken dicht te doen en isolerende gordijnen te gebruiken.
Als de zon schijnt, heb ik er baat bij en verwarmt de zon het huis. Iets meer last (12,1) dan baat (10,8) zo lijkt het.
De tabel eronder (Warmteverlies in W/K) geeft de maten onafhankelijk van het weer. Deze maat
geeft de karakteristiek van een geveldeel of ventilatiemethode weer. Dan springen de ramen er pas echt uit.

 

[collapse]
Welke term is van toepassing op mijn huis?

Op https://warmtepomp-weetjes.nl/extra/nul-op-de-meter/ vond ik wat definities en getallen:

  • Een energie neutrale woning:  Dit is een woning waarbij net zoveel energie wordt opgewekt als energie verbruikt welke nodig is voor het verwarmen en/of koelen van de woning. Energieprestatiecoëfficiënt EPC: 0.
  • BENG: Bijna-energieneutraal. EPC bijna nul. In plaats van een maximale EPC-waarde worden drie eisen worden gesteld:
    • een maximale energiebehoefte van de woning van 25 kWh/m2 gebruiksoppervlak per jaar;
    • een maximaal primair fossiel energieverbruik van 25 kWh/m2 gebruiksoppervlak per jaar;
    • een minimaal percentage hernieuwbare energie van 50 procent
  • Een passief gebouwde woning heeft een zeer laag energiegebruik, maar is niet per definitie energieneutraal. Passiefhuizen mogen niet meer dan 15 kWh/m² per jaar verbruiken voor ruimteverwarming.
  • Een nul op de meter woning:  in deze woning wordt net zoveel energie opgewekt als de woning + inwoners verbruiken.
  • nearly Zero Energy Building (bijna 0 energie gebouw). Deze term komt van een bedrijf dat Europees een rekentool op de markt heeft gebracht.

Mijn huis lijkt me: BENG: bijna energie neutraal en ook passief.

  • De maximale energiebehoefte van de woning is 8,1 kWh/m²/jaar. Dat ligt ver beneden de maximale grens van 25 (BENG) en van 15 (passief).
  • een maximaal primair fossiel energieverbruik van 25 kWh/m² gebruiksoppervlak per jaar en een minimaal percentage hernieuwbare energie van 50 procent (BENG eisen): circa 68 procent van de benodigde energie komt van de zonnepanelen (1-11-2016 tot 1-11-2017: opgewekt  2076 kWh, verbruikt 3059 kWh) ; de rest van groene energie geleverd door Qurrent
[collapse]

Mogelijke variaties in energiegebruik verklaard: de rekentool kan een hogere of lagere waarde geven dan de werkelijk gemaakte energiekosten. Dat kan bijvoorbeeld liggen aan de geschatte invulling van:

  • ventilatie. NB: in de zomer ventileer ik liever met frisse licht en gaat de WTW uit. De ventilator in de badkamer blijft gewoon in de basisstad ventileren.
  • meer/minder apparaten gebruikt
  • intensiteit koken/douchen/tapwater